Jakie argumenty podnosił powód?

Przede wszystkim żądanie uzasadniano brakiem związania postanowieniami umownymi dotyczącymi wskaźnika referencyjnego WIBOR 6M, który wynikać miał z faktu, że przed zawarciem umowy kredytu kredytobiorcy nie doręczono regulaminu ustalania WIBOR przez GPW Benchmark S.A. (art. 384 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego). Dodatkowo kredytobiorca argumentował, że klauzula zmiennego oprocentowania jest bezskuteczna (art. 385[1] Kodeksu cywilnego), ponieważ bank nie wyjaśnił, w jaki sposób będzie ustalane oprocentowanie, a także jak będzie kształtować się wysokość raty kredytu (w tym proporcja części kapitałowej do odsetkowej) w przypadku znacznego wzrostu stopy procentowej. W konsekwencji kredytobiorca stał na stanowisku, że umowa powinna funkcjonować jako kredyt ze stałym oprocentowaniem (uzgodniona marża).

Postanowieniem z 3 listopada 2022 r. Sąd Okręgowy w Katowicach zdecydował, że do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego bank został pozbawiony prawa doliczania WIBOR-u do raty kredytowej. Postanowienie to zostało zaskarżone przez bank, co doprowadziło do jego zmiany.

W przypadku pierwszego z orzeczeń Sąd odstąpił od sporządzenia uzasadnienia – nie wiemy więc, które argumenty przemówiły za uwzględnieniem wniosku. Jednak dużo bardziej interesująca wydaje się być analiza motywów sądu rozpoznającego zażalenie.

Dlaczego Sąd zdecydował o oddaleniu wniosku o zabezpieczenie?

Sąd, odwołując się do artykułu 29 ust. 2 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, uznał, że przy kredycie złotowym o oprocentowaniu zmiennym przy ustaleniu jego wysokości zasadne jest zastosowanie wskaźnika referencyjnego. Zgodnie z tym przepisem „jeżeli strony nie uzgodniły stałej stopy oprocentowania kredytu hipotecznego, sposób ustalania stopy procentowej (…) określa się jako wartość wskaźnika referencyjnego oraz wysokość marży ustalonej w umowie o kredyt hipoteczny”. W ocenie Sądu w umowie uregulowano także sposób ustalania stawki WIBOR 6M do określenia wysokości oprocentowania, a także odniesiono się do mechanizmu ustalania samego wskaźnika referencyjnego (odsyłając do wartości wskaźnika oraz relewantnego regulaminu znajdujących się na stronie internetowej https://gpwbenchmark.pl).

Dodatkowo Sąd uznał, że WIBOR nie jest ustalany przez kredytodawcę, lecz przez podmiot trzeci. W konsekwencji bank nie musiał doręczać kredytobiorcy regulaminu dotyczącego WIBOR, gdyż nie był on „ustalany” przez bank. Ponadto Sąd zwrócił uwagę, że nie może być mowy o obciążeniu kredytobiorcy nieograniczonym ryzykiem zmiany stopy procentowej, ponieważ umowa przewidywała, że oprocentowanie kredytu nie może przekroczyć w stosunku rocznym wysokości odsetek maksymalnych.

Charakter sprawy nie pozwala na wyciągnięcie daleko idących wniosków co do tego, w jakim kierunku będzie kształtować się orzecznictwo polskich sądów w sporach WIBOR-owych. Przede wszystkim poza zakresem zainteresowania stron i Sądu znajdowała się kwestia sposobu kształtowania WIBOR, co do którego w przestrzeni publicznej formułowane są określone zastrzeżenia. W samym uzasadnieniu orzeczenia zabrakło także rozważań kluczowych z perspektywy orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, tj. wyroków z 3 marca 2020 r. (C-125-18) oraz z 13 lipca 2023 r. (C-265/22).

Autor: Mateusz Kotowicz